26 Ekim 2010 Salı

AHİLİK VE LONCALAR


Büyük bir Ahi evran tarafından düzenlenen ve {Ahi}lik adı altında ana dolunun her tarafına yayılan {Fütuvvet }tarikatının Osmanlının ilk  günlerinden beri Anadolu ve çevresine dal budak saldığı köy ve kentlerde bir çok zaviyeler açılarak bunlara vakıflar tesis vakfiyeler tanzim edildiği elde edilen belgelere göre mümkün olduğu kadar belirtilmiş idi. Bir takım içtimai ve ahlaki prensiplere bağlanan ayni zamanda sportif duygu ve hareketleri de içine alan bu önemli kurum iddia edildiği gibi var idiyse bile {manevi batini}gizli vasıflarını tamamen kaybederek uzun zaman kardeş kavgalarıyla başsız ve ayaksız bir anarşi içinde yüzen Ana doludaki zanaat ve ticaret kurumlarını koruyabilmek kaygısı ile ekonomik bir teşekkül haline gelmiş şimdiki ticaret ve sanayi odalarının kısmen belediyelerin görevlerini daha geniş bir yetki, daha uygun ve kavrayışlı bir düzenle nice yüzyıllar idare etmişlerdir.

Ahi- lik miras ve geleneklerinden kalma esnaf teşekkülleri bütün Ana dolunun tüm il ve ilçelerde{ Lonca }adı verilen yönetim kurulları ile iyi bir nizam altına almış bütün ticaret ve zanaat erbabını {esnaf}adı altında tamamen içine almış bulunuyordu. Her esnafın bir {Loncası}her Locanın bir yiğit başısı bir şeyhi bir işci başısı vardı Kurulun daimi üyeleri ilri gelen esnaf ihtiyarları ile birlikte esnaf işlerini düzenler. Yiğitbaşı kurula başkanlık eder işçi başı kurul kararlarını tebliğ eder Şeyhin dua ve beddua etmek gibi manevi görevleri vardı. Dibağların Loncası genel bir merci olarak kabul edilmişti. Bütün esnafı ilgilendiren büyük işlerde Dibağ hanesindeki{ Ahi evran} türbe tekkesinde genel toplantı yapılır bu toplantılara Dibağların yiğit başısı başkanlık ederdi. Dibağ esnafının bir üstünlüğü Pir ahi evran dibağından olmasından ileri gelmesinden olsa gerekir. Loncaların esnaf işlerinin nizamlaşmasında geniş yetkileri esnaflar üzerinde önemli otoriteleri vardı. Loncaların başlıca görevleri şunlardır.
1-Çıraklara geleneklere göre iyi muamele yapılması.
2-Sebepsiz ve haksız olarak ustasının yanından ayrılan ve başka bir yerde çalışmasının meni
3-Ustaların teklifi ile çırakların kalfa çıkarılması.
4-Kalfalara peştamal[şüd}kuşatılarak usta çıkarılması {ustalık verildiğinde ziyafetler verilirdi.
5-Zanaat ticaret iptidai madde ve emtialarına narh konulması bunların esnafın ihtiyaçlarına göre bölüştürülmesi ve dağıtılması.
6-Mamul malların tip ve vasıflarının tayin ve tespiti ile standardize edilmesi fiyatlandırılması
7-Kötü vasıflı iptidai madde kullanan kalitesi ve işi bozuk mal yapan yüksek fiyatla mal satan müşterilerini her hangi bir suretle aldatan esnaf geleneklerine Lonca kararlarına aykırı harekette bulunanlara ceza tayini ve tatbiki.
8-Kandil günlerinde esnaf tebriklerinin kabulü için tören yapılması hayır dualar edilmesi.
{Bu dualar esnaf şeyhleri tarafından yapılırdı.
9-Başka yerlerden gelen ticaret mallarının ve iptidai maddelerin muayyen fiyatlarla esnafa veresiye dağıtılması dağıtılan bu tahsil ve ödenmesine kefalet edilmesi.
10-Herhangi toplu bir sipariş vukuunda esnafın vereceği malların miktarı fiyatların tayini.
11-Her esnafın kendi işiyle uğraşmasının başka işlere karışmamasının sağlanması  
12-Orta sandığının ve akçasının idaresi.
Her esnafın bir orta sandığı bulunur. Sandığın gelir kaynağı nakdi cezalar,yet ki verilirken usta ve kalfalardan alınan bağışlar esnafa dağıtılan veresiye dağılan mallar üzerine konulan ve esnafın Lonca vasıtasıyla toptan satılan mallarından komisyonlar ve benzerleri idi
Bu yazım uzun olduğumdan devamı haftaya

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder